اطلاعاتی در مورد مهندسی نفت

مهندسان نفت به دنبال کشف منابع نفت یا گاز طبیعی در جهان می باشند. پس از کشف

چنین منابعی  مهندسین نفت  با همکاری زمین شناسان و دیگر متخصصان ، ساختار زمین

و خصوصیات صخره های حاوی ذخایر و روشهای حفاری را تعیین کرده و عملیات حفاری

راکنترل میکنند. آنها به منظوردستیابی به حداکثر میزان نفت و گاز , تجهیزات و مراحل کار را

طراحی می کنند.

از آنجایی که تنها درصد کمی از نفت و گازموجود در منبع تحت فشار طبیعی از چاه فوران

می کند, لذا مهندسان نفت از انواع روشهای تقویت شده بازیافت استفاده می کنند. این

روشها شامل تزریق آب , مواد شمیایی , گاز یا بخار به درون یک منبع نفت جهت با فشار

بیرون راندن نفت بیشتر, و حفاری کنترل شده توسط رایانه و یا شکافتن جهت اتصال یک منبع

بزرگتر به یک چاه منفرد می باشد . از آنجایی که حتی با بکارگیری کاملترین روشهای

امروزی تنها قسمتی از نفت یا گاز یک منبع کشف می شود , لذا مهندسان نفت به امور

تحقیقاتی و گسترش فن آوری و روشهای کار آمد تری  می پردازند تا میزان کشف را افزایش

داده و از هزینه حفاری و مراحل تولید بکاهند.


...................


کره زمین بیشتر انرژی جنبشی، گرمایی و شیمیایی خود را از نفت می گیرد و حرکت

ماشین های سبک و سنگین بوسیله این ماده حیاتی بوده است، تولیدات، مصنوعات،

کودهای شیمیایی، فرآورده های دارویی، پارچه و الیاف، پلاستیک ها، چسبها فرآورده های

بهداشتی و آرایشی از همین ماده ساخته می شود. بعلت نفت خیز بودن کشورمان توجه

به تربیت نیروی انسانی متخصص و کارآمد برای بهره برداری درست و بهینه از این سرمایه

خداداد امری ضروری است. مهندسی نفت از سال 78 به همت دانشگاه صنعت نفت از

مهندسی شیمی جدا شد سالهای قبل این رشته زیرشاخه های مهندسی شیمی بود و

فعلاً هم در برخی از گرایشهای مثل پالایش و پتروشیمی زیر مجموعه شیمی می باشد اما

چند سالی است که این رشته به طور جدا تحت عنوان مهندسی نفت با چندین گرایش

پذیرش می شود. مهندسی نفت بیشتر بر مبنای مکانیک سیالات، دینامیک گاز سیالات ـ

انتقال جرم و اقتصاد مهندسی و ترمودینامیک می باشد که باید مهندس روش های استفاده

و بهره برداری از این صنایع را کسب نمایند. مجموعه کارشناسی مهندسی نفت از مجموعه

آموزش عالی است که رکن اصلی یکی از بخش های عمده صنعت نفت یعنی: تولید،

اکتشاف، و استخراج نفت و گاز را تشکیل می دهد. هدف این دوره تربیت مهندسان کارآمد

برای عهده دار شدن طرح و اجرای روشهای بهینه برای بهره برداری از منابع نفت و گاز کشور

می باشد.


  • مهندسی نفت در مقطع کارشناسی دارای گرایشهای زیر می باشد:


1ـ مهندسی نفت ـ گرایش اکتشاف


2ـ مهندسی نفت ـ گرایش حفاری


3ـ مهندسی نفت ـ گرایش مخازن نفت و گاز


4ـ مهندسی نفت ـ گرایش بهره برداری از منابع نفت


طول متوسط این دوره 4 سال بوده و 8 ترم ارائه می شود.

تعداد کل واحد با احتساب کارآموزی 140 واحد است.


1ـ گرایش مهندسی اکتشاف


اولین مرحله برای بهره برداری نفت کشف حوزه های نفتی است که با توجه به اینکه دوران

جستجو نفت به شیوه قدیم به پایان رسیده است لذا دانشمندان به دنبال روشهای نوینی

برای پیدا کردن نفت در اعماق زمین هستند تا بتوانند با حفاری کمتر و هزینه کمتر زودتر به

نفت دست یابند کاری که در حیطه عمل مهندسین اکتشاف نفت می باشد. مهندسین

اکتشاف توسط لرزه نگار امواج صوتی به اعماق زمین فرستاده و از روی امواج برگشتی و

اندازه گیری و پردازش به وجود یا عدم وجود نفت در درون زمین پی می برند. این گرایش

ارتباط نزدیکی با زمین شناسی دارد.


2ـ مهندسی حفاری


در فیلمها مشاهده کرده اید که با یک انفجار نفت از درون زمین فوران می کند و یک حوزه

نفتی بوجود می آید راهی ساده و ارزان اما در حقیقت باید برای رسیدن به نفت حفاری کرد

که این کار به تخصص، دقت و هزینه بسیار زیادی دارد مهندس حفاری روشهائی را ارائه می

دهد که هزینه حفاری را پائین آورده و راندمان کار را بالا می برد البته وظایف دیگر مهندسین

حفاری بررسی خاک زمین حفاری و استفاده از نوع گل حفاری است تا از ابزار لازم استفاده

گردد. به طور کلی می توان گفت طراحی تجهیزات حفاری و انجام عملیات متناسب ترین

شرایط و ارزیابی اثرات تکنولوژی حفاری و استخراج بر محیط زیست کشور و ارایه راههای

مناسب برای جلوگیری از تخریب آن جزو فعالیتهای فارغ التحصیلان این گرایش است.


3ـ گرایش مهندسی مخازن نفت و گاز


مخازن نفت حفره های زیرزمینی هستند که در آن نفت وجود دارد و مهندس مخازن

متخصصی است که تشخیص می دهد در یک حوزه نفتی چه مقدار نفت و گاز داریم و چه

مقدار از آن قابل دسترسی می باشد و با چه سرعتی می توان از مخزن موردنظر برداشت

کرد همچنین فشار، دما و عمق آن از سطح زمین را مشخص می کند زیرا این موارد بر

برداشت و استخراج نفت از مخازن تاثیر دارد.


4ـ گرایش بهره برداری از منابع نفت:


مهندسی است که راهها و روشهای بهره برداری بهینه از مخازن نفت را ارایه می دهد یعنی

با توجه به نوع مخزن نفت تعیین می کند که یاری کدامیک از روشهای موجود، تزریق گاز،

تزریق آب، تزریق مواد پلیمری و یا ازدیاد حرارت می توان نفت را راحت تر مقرون به صرفه تر

بهره برداری کرد. امروزه چون نفت به راحتی و طبیعی به سطح زمین نمی رسد وجود

مهندسین این گرایش یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.



به طور کلی می توان مهندسی نفت را این گونه تعریف کرد که:


کشف یک مخزن نفتی به مهندسی اکتشاف روش رسیدن به مخزن به مهندس استخراج

شبیه سازی و تعیین فشار، دما و نوع مخزن به مهندس مخازن و نحوه بهره برداری از مخازن

به مهندس بهره برداری از منابع نفت باز می گردد.



توانایی لازم:


دروس ریاضی، فیزیک، شیمی در این رشته اهمیت ویژه ای دارد. زبان انگلیسی هم چون

اکثر منابع مهندسی نفت به زبان انگلیسی می باشد دارای اهمیت خاصی است. این رشته

فقط از بین داوطلبان مرد دانشجو می پذیرد چون کارشان سنگین و محیط کار نیز خارج از

شهر است و چون 15 روز باید خارج از شهر باشند برای خانواده ها دشوار است.

اکثر مهندسان نفت در بخش های استخراج نفت و گاز , پالایش نفت , و خدمات مهندسی و

معماری استخدام می شوند. به خدمت گیرندگان  شامل شرکتهای نفتی بزرگ و صدها

شرکت کوچکترو مستقل فعال در زمینه های استخراج ،  تولید و خدمات می باشند. بسیاری

از آنها نیزتوسط شرکتهای مشاوره مهندسی وبخشهای دولتی استخدام می شوند.  

اکثر مهندسان نفت در مناطقی که درآنجا نفت و گاز کشف می شود کار میکنند. بسیاری از

مهندسان نفت در کشورهای تولید کننده نفت مشغول بکارند.

فرصتهای شغلی مطلوبی در انتظار مهندسان نفت است چرا که شمار مشاغل فعلی

بیشتر از شمارکم فارغ التحصیلان این رشته می باشد. چنین فرصتهای شغلی به علت نیاز

به جانشینی مهندسانی به وجود می آید که تغییر شغل میدهند و یا شرایط سخت کاری را

تحمل نمیکنند. 

 

  • گرایشهای مختلف این رشته:

 

رشته مهندسی نفت (اکتشاف)

 

این دوره کارشناسی یکی از گریش های رشته مهندسی نفت و یکی از دوره های عالی

فنی – مهندسی است که هدف آن تربیت متخصصانی در زمینه اکتشاف نفت و مطالعات

زمین شناسی ، ژئوفیزیکی، ژئوشیمیائی و امکان سنجی ازدیاد برداشت از مخازن می

باشد.

 

این دوره عمدتاً بر دروس مهندسی زمین شناسی نفت، ژئوفیزیک، ژئوشیمی نفت،

پتروفیزیک، مکانیک سیالات، ترمودینامیک مواد کانی و مکانیک سنگ و خاک و اصول مهندسی حفاری و بهره برداری از مخازن نفت مبتنی است.

 

نقش و توانائیهائی که دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در ین رشته کسب می کنند عبارتند از:


1.آشنائی با دانش امروز زمین شناسی نفت و انجام مطالعات مربوطه و بهره گیری از نتیج حاصله.

 

 2.انجام آزمایشات و جمع آوری اطلاعات علمی و فنی مربوطه به ناحیه مورد اکتشاف و عملیات اکتشافی.

 

3.انتخاب و یا تعیین مناسب و روش اکتشاف و اجرای آن با توجه به وضعیت زمین شناسی و شریط محیطی و اقلیمی ناحیه موردنظر.

 

4.طرح عملیات و تأمین تدارکات و تلفیق برنامه هی مربوطه بری اجری بهینه عملیات اکتشافی موردنظر.

 

5.برآورد فنی و اقتصادی طرح ها و عملیات اکتشاف. 

 


فارغ التحصیلان ین دوره می توانند مطالعات و عملیات مهندسی زمین شناسی نفت،

محاسبات و طراحی و تلفیق عملیات و اجزاء جانبی برنامه هی اکتشافی وزارت نفت را به

عهده بگیرند. و نقش مؤثر خود را در عملی نمودن و اجری بهینه برنامه هی مطالعاتی و

اکتشافی در تلفیق تدارکات و طرح و چگونگی پیاده کردن برنامه هی اکتشافی آتی و

استراتژیک صنعت نفت کشور یفا کنند.

 

حفاری و بهره برداری نفت

 

این دوره یکی از گریشهای رشته مهندسی نفت می‌باشد که هدف آن تربیت متخصصانی

است که داری توانایی و مهارت های لازم بری انجام طرح ها جهت اجرای روشهای بهینه

برای بهره برداری از منابع نفت و گاز و طراحی و انجام فعالیتهای استخراج ذخائرمربوط باشند.

 این دوره مبتنی بر دروس مکانیک سیالات و دینامیک گازها، ترمودینامیک سیالات، انتقال جرم،طرح و اقتصاد مهندسی، مهندسی مخازن و مهندسی حفاری است.

 نقش و توانائیهائی که دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در ین رشته کسب می کنند عبارتند از:

 

1. ارزیابی قابلیت تولید در مخازن و بررسی امکان پذیری روشهی بهره برداری موردنظر.

 

2. ارزیابی فنی-اقتصادی مخازن و تجهیزات آن.

 

3. طرح و اجری بهینه عملیات بهره برداری.

 

4. تشخیص ویژگیها و چگونگی رفتار با چاههی گوناگون.

 

5. توجیه و انتخاب روش مناسب بری بهره برداری و ازدیاد برداشت با توجه به شریط فنی و اقتصادی.

 

6. صیانت از منابع نفت و گاز و ارائه روش هی عملی بری افزیش طول عمر ین منابع.

 

7. بکارگیری اطلاعات علمی و فنی در عملیات حفاری و استخراج.

 

8. ارزیابی فنی و اقتصادی روشهای حفاری و انتخاب و ارائه روش و عملیات مناسب حفاری و استخراج.

 

9. طراحی تجهیزات حفاری و انجام عملیات در مناسب ترین شرایط. مقایسه فنی و


اقتصادی عملیات و روش های متفاوت حفاری و ارائه طریق برای توانمندی تکنولوژی این زمینه صنعت نفت کشور.

 فارغ التحصیلان این دوره می توانند در بخش‌هی مختلف مربوط به تولید و بهره برداری در

کشور مشغول به فعالیت شده و سبب کاریی و بازده بالاتر ین بخش از صنعت شوند و

نقشی مؤثر در حل مشکلات فراروی تولید و بهره برداری از مخازن داشته باشند.

 

دروس امتحانی آزمون کارشناسی ارشد این رشته عبارتند از :

 

زبان عمومی وتخصصی، ریاضیات، زمین شناسی ،مقاومت مصالح ومکانیک سیالات ،

حفاری وچاه پیمایی و مهندسی مخازن ، مکانیک سنگ و ژئوتکنیک ، ژئوفیزیک وژئو شیمی

اکتشافی می باشد.

......................................................



اینم یه مجموعه اطلاعاته دیگه

دوره ها:


کارشناسی مهندسی نفت

سر فصل دروس رشته کارشناسی مهندسی نفت به همراه مواد مربوطه که شامل

مجموعه ای از دروس گرایش های اکتشاف،استخراج،حفاری، و مخازن میباشد برای اولین بار

در توسط این دانشکده پیشنهاد و مورد تصویب قرار گرفت.

لازم به ذکر است که به دلیل استفاده از منابع علمی لاتین، ضروری است کلیه دانشجویان

این رشته در سطح مناسبی از تسلط به زبان انگلیسی قرار گیرند. بدین منظور کلاسهای

آموزشی تقویتی زبان انگلیسی نیز به صورت ویژه توسط دانشکده برگزار میگردد.

دوره های کوتاه مدت تخصصی آموزشی صنعت نفت

با توجه به نیاز صنعت نفت کشور به دوره های تخصصی و کوتاه مدت، این دانشکده آمادگی

و قابلیت ارائه دوره های تخصصی نفت را بر اساس نیازمندی های صنعت نفت کشور دارا

می باشد.


از جمله این توانمندی ها عبارتند از دوره های:


الف)دوره های اجرا شده شامل:


1- مدیریت پروژه نفت


2- انتقال تکنولوژی با نگرش ویژه بر صنعت نفت


3- مدیریت خدمات طرح یا عامل چهارم در صنعت نفت گاز پتروشیمی


4- اجرای دوره های کوتاه مدت و تخصصی نفت شامل حفاری مقدماتی، حفاری پیشرفته،

ژئو تکنیک دریائی و ژئو تکنیک پیشرفته با همکاری شرکت نفتی توتال


 ب) دوره های در دست طزاحی و اجرا:


1- مدیریت مخازن نفت


2- کاربرد مکانیک سنگ در صنعت نفت شامل تحلیل پایداری چاه، ماسه دهی چاه، گسیختگی لوله های جداری، مدلسازی مخازن ترکدار و ....


3- اجرای دوره هایی با مدرک مشترک با دانشگاههای معتبر دنیا در گرایشهای مختلف نفت

..........................................


با تشکر از استادان گرامی : استاد فرهبد , خانم دکتر رضایی , استاد امیر سالاری ,استاد افخمی

استاد همتی .